Tarih 26 Şubat 1863…

Meydanda hummalı bir hazırlık sözkonusu. Konusunun ne olduğuna dair bir fikrimizin olmadığı Türkiye’nin ilk resim sergisinin hazırlığı bu. Sultan Abdülaziz’in desteğiyle açılan sergi, aynı zamanda “uluslararası” bir nitelik de taşımaktaydı. Bu önemli sergiye ev sahipliği yapan yerde Sultanahmet Meydanı, ya da bir diğer adıyla At Meydanı…

Neden At Meydanı?

Eski kaynaklarda geçen adı Sultanahmet Meydanı olan At Meydanı, İstanbul’un önemli meydanlarından biridir. Adındaki bu değişikliğin sebebi ise Bizans. Meydanın Bizans döneminde at binenler anlamına gelen “hipodrom” olarak bilinmesi tarihe bir de “At Meydanı” ifadesini düşürmüştür. 

Şehrin en önemli meydanı Agusteion ve burası ile cadde arasında Milerium zafer takı bulunmaktaydı. Cadde, Roma’ya kadar uzanan yolun başlangıcı idi ve ilk kilometre taşı buradaydı. Bizans döneminin önemli yapıları da hipodrom çevresine yapılırdı. İstanbul’un en önemli abidelerinden Ayasofya, Sultanahmet Camii, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Yerebatan Sarnıcı da buradadır. Şehrin ana caddeleri (aşağı limana inen ve batıya şehir surlarına doğru gidenler) Hipodromdan başlar ve yamaçlardan devam ederdi.

Zamanla önemi daha da artan meydan, şehrin toplantı, eğlence,spor merkezi haline gelirken, aynı zamanda ayaklanmalara da ev sahipliği yapmıştır.

Geçmişten günümüze çok az kalıntının bulunduğu At Meydanı’nda üzerinde eski yazıların yazdığı sütunlar, yerli ve yabancı turistlerin dikkatini çekiyor. Ama çoğu insan sütunlar ne yazdığını, nelerin anlatılmak istendiğini bilmiyor. Seza Sinanlar, “At Meydanı” isimli kitabında bu konudaki soru işaretlerini yok ediyor.

Örme Sütun üzerinde şunlar yazmakta:

“Bu dört köşeli heybetli ve harika anıt, zamanla harap olmuşken, şimdi İmparator Konstantinos ile devletin şanı olan oğlu Romanos tarafından önceki görüntüsüne nispetle daha iyi duruma getirildi: Rodos harikulade idi, bu bronz anıt ise hayranlık yaratmaktadır.”

Dikilitaş’ın kaidesindeki kabartmalardan birinde taşın hipodroma getirilişi, halatlar ve bucurgatlar yardımıyla yerine dikilişi tasvir ediliyor. Kaidenin diğer yüzünde (sağda ve solda insanlar kralın önünde eğilmişler) Persler ve Germenler, İmparator Theodosius ile sağında oturan oğulları Arkadius ve Honorius’a ve solundaki batı roma imparatoru ll. Valentinianus’a saygılarını sunuyorlar. Bir başka yüzde ise imparator bu kez ayaktadır ve elinde birinciye vereceği çelengi tutmaktadır. Ayrıca kabartmalarda hipodrom’daki araba yarışları tasvir ediliyor. Kaidede yer alan Grekçe ve Latince kitabede ise anıtın dikilmesinin 32 gün sürdüğü ifade edilmekte.

Burmalı Sütun üzerinde ise bir ibare yoktur. Anıt, 31 Yunan şehir devletinin Persler’e karsı verdikleri Platea Savaşı’nı kazanmaları onuruna yapılmıstır. Gövde üzerinde 31 koloninin isimlerini bronzla kazımışlardır.