Majik Sineması desek? Hepinizin aklına aynı yer geldi değil mi? Devlet  Tiyatroları Taksim Salonu. Arkasında bulunan Maksim Gazinosu ile birlikte 2012 yılında yerlerine AVM yapılmak üzere yıkılmıştı. Majik’in sonu bu şekildeydi, peki ya öncesi?

Majik Sineması, 1914’te İstanbul’da “ilk sinema salonu” unvanıyla Mimar Guilio Mongeri tarafından yapıldı ve binanın ilk sahibi Sarızade Ragıp Paşa’ydı. Yıllarca İstanbulluya hizmet etmiş olan bu bina,  2007’de AVM ve otele dönüştürülme çalışmaları başlayıncaya kadar Devlet Tiyatroları Taksim Sahnesi olarak işlevine devam etmiştir.

Salon öncelikle Majik Sineması adıyla Halil Kâmil tarafından işletildi. O dönemde, küçük bir senfonik orkestra eşliğinde sessiz filmler gösteriliyordu. Birkaç defa sahibi ve işletmecisi değişen bu dev tarihe sahip bina, 1944’te Türk Sineması, 1946’da Yeni Taksim Sineması ve 1964’te Venüs Sineması olarak hizmet verdi.

Bu sürecin ardından sahne Devlet Tiyatroları tarafından kiralandı. Şubat 1971’de IV. Murat oyunuyla açıldı. 1975’e kadar tiyatro salonu olarak kullanıldı. Bir dönem yeniden sinemaya dönüştürülse de 1979’da kurulan İstanbul Devlet Tiyatrosu’nun sahne ihtiyacı için 1983-1984 sezonunda yeniden kiralandı. 28 Ekim 1983’te Musahipzade Celal’in İstanbul Efendisi oyunuyla “perde” denildi ve 2009’a kadar da tiyatro sahnesi olarak kullanıldı.

Tarihler Aralık 2011’i gösterdiğinde 17 katlı bir otel projesi için yıkım kararı çıktı. Gündemde oldukça ses getiren bu karar, daha Emek Sineması’nın başından geçenlerin etkisini atamamış İstanbul halkına ikinci bir etki olmuştu. Beyoğlu Belediyesi’nin onayladığı çalışmaya Mimarlar Odası’nın tepkisi, ‘Beyoğlu’ndaki tarihi ve kültürel simgelerden biri’ gerekçesiyle projenin iptali oldu. Oda, konuya ilişkin bir rapor hazırladı. Raporda şu ifadeler yer alıyor: “Ulusal koruma ilkelerine ve daha evvelce alınmış kurul kararlarına aykırı olarak söz konu alandaki mimari ve kültürel mirasımız hakkındaki kararını sadece ön cephe koruma (restorasyon) projesinin uygunluğu kapsamına indirgeyerek yıkımına; 4305,54 m2’lik parselin tümünün yapılaşmasını öngören 8 bodrum kat, zemin kat ve 8 normal katlı, toplam 448028.83m2’lik çevre ve metro güvenliğini de tehlike altına alacak bir yapı kompleksinin ortaya çıkmasına onay veren kararının da yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir.” 

Projeye onay vermeyen Mimarlar Odası’nın açıklaması bu şekildeydi. Kararı onaylayan Mete Tapan’ın gerekçeleri ise, bir gazetede röportaj halinde belirtildi.

Bu nasıl koruma?

Bizden evvelki 1 No’lu Koruma Kurulu şöyle bir karar almış, “Yalnız binanın cephesi korunur” demiş. Biz de “Bu cepheyle olmaz” dedik. Bina sanki yıkılmayacakmış gibi rölevesini, restüsyonunu çıkardık. Burası sinemadır esas olarak, sonradan tiyatroya çevrilmiştir. Ve buradaki bu salonu aynı yerinde muhafaza ettirdik. Avan projesi elimde. Tamamen yıkılıyor bina… Aldığımız karar çok açık ve net. Bu tiyatro aynen korunacaktır. Kurul kararı önümde hocam, sadece ön cephe korunacak diyor. Ama uygulama projesi öyle değil. Ön taraftaki orijinal kısım kalıyor.

Otel arkadan mı başlayacak?

Tabii. Bina içindeki tiyatroyu da koruyoruz.

Maksim de tarihi eser değil mi?

Orada hiçbir şey yok! Ne çatısı ne duvarı sağlam. Asıl Maksim’in olduğu yer tiyatronun olduğu yer, korunacak olan o.

ÇED raporu da sadece dış duvarlar korunacak diyor, avan projede ticaret alanı içinde bir tiyatro sahnesi yapılmış. Bina yıkıldıktan sonra ne anlamı var ki?

Çok açık söyleyim alınmış karar var yalnız duvar korunacaktır. Tüm derdim cephenin aynen yıkılmadan kalmasıdır. Artı bulunduğu yerde bir tiyatronun yapılmasıdır.

Demirören AVM, Beşiktaş Tütün deposu örneklerini biliyoruz…

Saray Sineması’ndakinin kurulumuzla alakası yok. Emek de Yenileme Kurulu’nun marifeti o. Yenileme olayında Demirören’de asıl mesele orada yapılan binaların tevhidi dahi yapılmamış. AVM yapmak yanlış.

Yanlışı düzeltmek için yanlışa devam etmek doğru mu?

Bir binanın yalnız cephesinin kalması demek, tiyatro dekoru gibi olur. Eski binanın da var olan fonksiyonu ya aynı olmalı ya da benzer olmalı. Her şey yanlış. Biz yanlışın üzerine nasıl daha az yanlış yaparız diye bakıyoruz. Taksim Meydanı’nın yanında bulunan ve yıkılan Majik Sineması ve Maksim Gazinaso’nun yerine yapılacak olan 17 katlı otel ve AVM’nin ruhsatı mahkeme kararı ile iptal edildi.

10 Ocak 2014 tarihli gazete haberine göre; Tuna İnşaat’ın 5 yıldızlı otel ve AVM projesi için İstanbul’un 1914 yılında yapılan ilk sinema binası Majik yıkılarak Sıraselviler Caddesi’ne bakan cephesi askıya alınmıştı. Şantiye yakınlarındaki bir otel sahibinin Kültür ve Turizm Bakanlığı, İBB ile Beyoğlu Belediyesi’ne açtığı davada mahkeme, inşaatın yapı ruhsatının yanında II No’lu Koruma Kurulu’nun projeyi onayladığı 21.07.2011 tarihli kararını ve Beyoğlu imar planlarının ilişkin kısımlarını da şehircilik-planlama ilkeleri ve kamu yararına aykırı bularak iptal etti.

Tartışmalara yol açan karar, sonrasında ruhsat iptaline uğradı ama sinema da tarih de yıkıldı bir kere.