Kentsel dönüşüm hakkında yapılan bir çok tartışma yaşanıyor. Bu tartışmaların hepsini bir tarafa bırakıp olumlu tarafından bakarsak, kentsel dönüşüm; Türkiye ve İstanbul’u 2023 hedefine taşıyacak, İstanbul’un dünyaca imrenilen bir şehir haline gelmesini sağlayacaktır ve en önemlisi, olası depremlerin zararlarını en aza indirgeyecektir.

Bu dönemde, yani kentsel dönüşüm düzenlemesinin yasalaşmasından sonra ilk zamanlar ortaya çıkan bilgi kirliliğinden faydalanmaya çalışanlar tarafından ortaya atılan, ”Evlerinizi yıkıp sizi evsiz bırakacaklar”, ”Sizleri şehrin dışındaki konutlara yönlendirecekler” şeklindeki asılsız söylemler, bir yandan vatandaşı endişeye sevk ederek paniğe kapılmasına yol açarken öte taraftan ise mevcut uygulamaya karşı güvensizlik yaratarak tepkilerin oluşmasına sebep olmuştu.

İşte bu tepkiler üzerine, milyonlarca insanın yaşanabilecek olası bir afette hayatını kurtaracak olan bir düzenlemenin yanlış anlatıldığını ve anlaşıldığını gören Çevre ve Şehircilik Bakanlığı harekete geçti. İlgili bakanlığın en tepesindeki isimden en alt birimindeki çalışanına kadar tüm personeli piyasada kentsel dönüşümle alakalı oluşan kötü algıyı yıkmak için adeta seferber oldu.

Kentsel Dönüşüm düzenlemesinin yasalaşmasından sonra ilk zamanlar yüzlerle ifade edilen dönüşen konut sayısı 6 ayda neredeyse 50 bini aştı. Hedef ise yıl sonuna kadar 200 bin konut iken bu rakamın 2014 yılı sonuna kadar ise 400 bin adete ulaşacağı tahmin ediliyor.

Öte taraftan kentsel dönüşümün bir yıllık bilançosuna göre ise 4 bin hektarlık bir alanda 163 bin konut riskli ilan edilirken hak sahiplerine de yaklaşık 30 milyon TL’lik kira yardımı gerçekleştirildi. Bakanlığın yaptığı 5 yıllık planlamaya göre; bu süre zarfında 570 bölge riskli ilan edilecekken 1 milyon 350 bin konutun ise yıkımının gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Yıkılacak konutlarla birlikte yaklaşık 6 milyon vatandaş afetlere karşı korunmuş olacakken vatandaşlara dönüşüm süresinde de 3 milyar TL’lik kira yardımının yapılması bekleniyor.

Kentsel dönüşüm seferberliği bir çok şehirde tüm hızıyla devam ederken evi riskli bölgede yer alan veya çürük yapı statüsünde bulunan ev sahiplerinin dönüşüm sürecinde nasıl bir yol izleyeceklerini, nasıl kira yardımı ve destek kredisi alacağını 15 madde altında hazırladık.

İşte ev sahiplerinin işini kolaylaştıracak 15 madde

1-Kat maliklerine kira yardımı, oturduğunuz ilin nüfusuna göre belirleniyor. Bu rakam 2013 yılı için 400 lira- 650.lira arasında değişiyor. Kira yardımı tahliye ile başlayıp en fazla 18 ay yardım yapılabilir.

2-Kiracılara taşınma masrafları dikkate alınarak bir defaya mahsus olmak üzere bulundukları ilin nüfus oranına göre 800 lira-1.300 lira kira yardımı yapılabilir.

3-Hisseli olan binalarda ise konut kredisi ya da kira yardımı hisseleri oranında malikleri ödenebiliyor.

4-Anlaşma ile yıkılacak binadaki konut için yapılacak yardım ve kredilerin şekil ve şartları işyerleri içinde aynen geçerli oluyor.

5-Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile protokol imzalayan bankalar ile katılım bankalarından devlet destekli kentsel dönüşüm kredisi kullanılabilir. Yıkılan binanın yeniden yapılması için kullanılacak bina yapım kredisinin düşük oranlı faizinin yarısını bakanlık karşılıyor.

6-Bina yapım kredisi için her bağımsız bölüm en fazla 100.000 TL kredi kullanabilir. Kredi geri ödemeleri 24 ay geri ödemesiz ve maksimum 10 yıl vadeli olarak anlaşmalı bankalardan yapılabilir.

7- İşyeri sahipleri de bankalardan bağımsız bölüm başına en fazla 100.000 TL yapım kredisi kullanabilir. Kredi geri ödemeleri, 24 ay geri ödemesiz ve maksimum 7 yıl vadeli olarak yapılabilir.

8-Birden fazla konutu veya işyeri olanlar adına faiz desteği , toplam kredi tutarı 500.000 TL’yi geçemez.

9-Riskli yapı yada riskli alandaki binanızı yıkmak için bakanlığın özel hesabından yıkım kredisi kullanılabilir. Bunun için Çevre ve Şehircilik İl müdürlüğüne başvuru yapılır. Yıkım kredisi hesaba aktarıldıktan sonra 6 ay içinde yıkımın yapılması ve enkazın kaldırılması gerekir. Geri ödeme süresi 24 ay dır.

10-Protokol imzalanan bankalardan binanızı yapmak için talep ettiğiniz Bakanlık destekli kentsel dönüşüm kredisi olumsuz neticelenirse başvurunuzu Çevre ve Şehircilik İl müdürlüğüne yapabilir bakanlığın özel dönüşüm hesabından faydalanabilirsiniz.

11-Binanız için risk raporu almak üzere başvuru yapmak istiyor ancak bütçeniz buna uygun değilse, bakanlığın özel dönüşüm hesabından risk tespit raporu için kredi talep edebilirsiniz.

12-Risk tespit raporu için kredi başvurusu Çevre ve Şehircilik İl müdürlüğüne yapılır. Kredinin geri ödeme süresi 24 aydır. Geri ödemeler kredinin verildiği tarihi takip eden ay ile başlar, 100 metrekare için maksimum 600 lira kredi verilir.

13-Riskli alanlarda, rezerv yapı alanlarında veya riskli binalarda yaşayanların talepleri doğrultusunda 18 aya kadar kira yardımı yapılabilir yada bankalardan kullanılacak kredilere faiz desteği sağlanabilir.

14-Kentsel dönüşüm kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar; noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden ve banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaftır.

15-Kira yardımı için Ev sahipleri , kiracılar ve işyeri olanlar başvuruyu şu şekilde yapacaklar.

Riskli binadaki kat malikleri;

•Bağımsız bölümü gösterir tapu belgesi,
•Arsa paylı tapular için, nüfus müdürlüğünden alınan adrese dayalı nüfus kayıt örneği veya üzerine kayıtlı olan son üç aya ait elektrik, su, doğalgaz veya telefon faturalarından birisi,
•Nüfus cüzdanı fotokopisi,
•Riskli bina tespit raporu inceleme formu,
•Konutun tahliye edildiğine dair yeni adresini gösterir adrese dayalı nüfus kayıt örneği,
ile birlikte İstanbul, İzmir ve Bursa’da Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüklerine, diğer illerde ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvuracaklar.

Riskli binada kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak ikamet edenler;

•Nüfus cüzdanı fotokopisi,
•Kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi üzerine kayıtlı su, elektrik, telefon, doğalgaz faturalardan birisi veya riskli binada oturduğunu gösteren nüfus müdürlüğünden alınmış adrese dayalı nüfus kayıt örneği,
•Konutun tahliye edildiğine dair yeni adresini gösterir adrese dayalı nüfus kayıt örneği, ile birlikte İstanbul, İzmir ve Bursa’da Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne, diğer illerde ise Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne başvuracaktır.

Kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak işyeri işletenler kira yardımı için hangi evraklarla nereye başvuracak?

•Nüfus cüzdanı fotokopisi,
•Kiracı veya sınırlı aynı hak sahibine ait vergi levhası,
•İşyerinin tahliye edildiğine dair güncel vergi levhası,
ile Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne başvuracaktır.