Fatih Belediyesi’nin Fener Balat’ta dört mahallede planladığı kentsel dönüşüm için çıkarttığı acele kamulaştırma kararı, ‘Acele kamulaştırma savaş gibi olaganüstü durumlarda kullanılır.’ gerekçesiyle Danıştay tarafından durduruldu.

Danıştay 6. Dairesi, acele kamulaştırmanın savaş gibi olağanüstü durumlarda uygulanacak bir yöntem olduğunu, ‘yenileme projesi’nin buna gerekçe teşkil emediğini belirtti.

Davalı Başbakanlık, İçişleri Bakanlığı ve Fatih Belediyesi acele kamulaştırma kararını savunarak amacın hızlı sonuç almak olduğunu öne sürdü.  Anayasa’nın 35. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gereğince mülkiyet hakkının korunduğunu belirten Danıştay da 16 Aralık 2013’te verdiği kararda davalı idarelerin itirazlarını yerinde bulmayarak “yenileme alanındaki bütün taşınmazları kapsayan soyut nitelikte bir karar” alındığına, Fatih Belediyesi tarafından “herhangi bir somut inceleme yapılmadığına”, “davacının mülkiyet hakkından yoksun bırakılmasına neden teşkil edebilecek şartların yerine getirilmediğine” ve “kamu yararının somut olarak ortaya konulamadığına” karar verdi.

Sulukule için çok geç

Sulukule,Tarlabaşı ve Süleymaniye de 5366 sayılı ‘Yıpranan Tarihî ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun’ kapsamında ‘yenileme alanı’ ilan edilmiş, ardından proje alanlarında Bakanlar Kurulu tarafından acele kamulaştırma izni çıkartılmıştı.Davanın avukatı Can Atalay, “İdarenin yenileme alanlarında hiç bir gerekçe göstermeksizin, kamu yararına uygunluğunu ortaya koymaksızın yürüttüğü acele kamulaştırma işlemlerinin hukuksuzluğunu ortaya koyar nitelikte bir karar. Yıkılmış olan Sulukule için bu kararın an itibariyle bir anlamı olamayabilir ancak Tarlabaşı’ndaki yurttaşlar açısından da muhatap oldukları acele kamulaştırma işlemleri açısından önemli” şeklinde konuştu.

İptal üstüne iptal!

Fatih Belediyesi’nin yürüttüğü proje kapsamında UNESCO’nun tarihi miras listesinde yer alan ve İstanbul ’un en eski yerleşim alanlarından Fener-Balat’ın Tahta Minare, Molla Aşkı, Balat Karabaş ve Atik Mustafa Paşa mahalleleri 5366 sayılı kanun kapsamında ‘yenileme alanı’ ilan edilmiş, tarihi binaların çoğunun yanlızca cephesi ayakta kalacak şekilde yıkılması planlanıyordu. 278 bin metrekarelik alanda butik otel, rezidans ve ofis yapılmasını öngören avan proje, 2012’de ‘hukuka, kamu yararına, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına’ uygun bulunmayarak İstanbul 5. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. 2013 Mayıs’ta İstanbul 1. İdare Mahkemesi bölgenin sosyal yapısını değiştirerek mevcut nüfusu yerinden edeceğini belirttiği imar planları hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdi.