S.Ü. Sakıp Sabancı Müzesi, Türkiye ile Polonya arasındaki ilişkilerin 600. yılı kapsamında, 7 Mart – 15 Haziran 2014 tarihleri arasında “Uzak Komşu Yakın Anılar: Türkiye – Polonya İlişkilerinin 600 Yılı” isimli sergiye ev sahipliği yapıyor.

Türkiye ve Polonya Cumhuriyetleri Cumhurbaşkanlarının himayesinde açılan, Dışişleri ve Kültür Bakanlıkları tarafından desteklenen sergide; Polonya’nın müze, arşiv, kütüphane, manastır ve kilise koleksiyonlarından eserler yer alıyor. Sergide, Türkiye’den Topkapı Sarayı Müzesi, Türk İslam Eserleri Müzesi ve Sadberk Hanım Müzesi ve Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonlarından seçilenlerle birlikte 348 eser sergileniyor.

Kültür ve sanat alanlarında pek çok yan etkinliği de kapsayan sergi, Sakıp Sabancı Müzesi ve değerli destekçileri ile Polonya Cumhuriyeti Kültür ve Milli Miras Bakanı’nın ortak mali ve kurumsal desteği ile gerçekleştiriliyor.

“Uzak Komşu Yakın Anılar: Türkiye – Polonya İlişkilerinin 600 Yılı” sergisi, 15. yüzyılın ilk yarısında başlayarak birbirini izleyen ticaret, barış ve savaşlar ile 17. yüzyılın sonunda sadece Osmanlı ve Polonya’da değil Avrupa tarihinde de dönüm noktası olan II. Viyana Kuşatması’na kadar geçen süreci içeriyor.

Bu çerçevede, Osmanlı İmparatorluğu ve Polonya Krallığı’nda yaşanan tarihi gelişmeler; belgeler, haritalar, tablolar, önemli şahsiyetlerin kişisel eşyaları, aksesuvar ve basılı malzemelerle canlandırılıyor. Ticarete konu olan malzeme, sınır savaşları, Viyana Kuşatması’na giden aşamalar, kuşatmadan geriye kalan Osmanlı eserleri, çadır ve silahlar, ziyaretçilerle paylaşılıyor.

Lehistan ve Osmanlı İmparatorluğu, Karlofça Barışı sonrası kazanan ve kaybeden taraf olarak benzer bir kaderi paylaşmışlardır. Gerileme dönemine giren Osmanlı, varlığını bazen diplomasi bazen de savaşla sürdürmeye çalışırken, Lehistan Krallığı, Viyana Zaferi’ni birlikte kazandığı güçlü komşuları Avusturya, Prusya ve Rusya’nın saldırılarına maruz kalmış, doğu ve batıdaki büyük toprak kayıpları sonunda bu ülkeler tarafından paylaşılarak 1795 tarihinde egemenliğini tümüyle kaybetmiştir.

Osmanlı Devleti, Polonya’nın komşuları  tarafından  işgalini hiçbir zaman tanımamıştır. Saray protokolünde Lehistan elçisinin yeri büyük bir titizlikle korunduğu gibi, Lehistan elçisinin “yolda olduğu için gelemediği” ifadesi kullanılmıştır.

Bu dönemde artık geçmişin savaşları unutulacak, Polonya’nın bağımsızlığı için isyan eden çeşitli siyasi gruplar, aydın kişiler, yüksek rütbeli subay, diplomat ve askerlerden oluşan siyasi mülteciler en büyük yardımı sığındıkları Osmanlı Devleti’nden görecekler; hatta 1853-1856 yılları arasında geçen Kırım Savaşı’nda olduğu gibi “Sultan’ın Kazakları” adını alan siyasi mültecilerden oluşan Polonya taburu, Osmanlı askerleri ile yan yana Rusya’ya karşı çarpışacaklardır.

Bunlardan bazılarının Osmanlı Devleti’ndeki reform hareketlerinde önemli roller üstlendiği bilinmektedir. Sergide bu süreç belgeler, tablo ve farklı eserler ile anlatılacaktır.

Kaynak: Sabancı Müzesi